[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zjednoczenia obu państw niemieckich w tej postaci, w
jakiej negując się wzajemnie powstały po 1949 r.
Nie będzie ponownego zjednoczenia NRD i Republiki
Federalnej pod znakiem zachodnioniemieckim; nie będzie
ponownego zjednoczenia NRD i Republiki Federalnej pod
znakiem wschodnioniemieckim. Takiemu zjednoczeniu
czytaj: skumulowaniu potęgi sprzeciwiliby się nasi
sąsiedzi w Europie Zachodniej i Wschodniej, ponadto dwa
zasadniczo ró\ne systemy społeczne wykluczają się
wzajemnie. I nawet gdyby kapitalistyczny system
zachodni w razie kontynuacji polityki
socjaldemokratycznej miał się przeobra\ać w duchu
poszerzania bazy decyzji, to demokratyczny socjalizm na
modłę zachodnią byłby nie do pogodzenia z nie
kontrolowanym demokratycznymi metodami
państwowym kapitalizmem w socjalizmie typu
wschodniego. Raczej ju\ mo\na sobie wyobrazić
gospodarczo-technokratyczne porozumienie między
tradycyjnym kapitalizmem prywatnym a tradycyjnym
kapitalizmem państwowym jako kompromis między
socjaldemokracją a komunizmem.
Kiedy przed dwoma laty w Czechosłowacji po raz
pierwszy spróbowano nadać centralistycznemu
komunizmowi demokratyczne podstawy i
uprawomocnienie, inwazja pięciu państw Paktu
Warszawskiego oraz zasada przywództwa Związku
Radzieckiego wyraznie zarysowały granice komunizmu.
Centralistyczny komunizm, zaprojektowany przez Lenina
i konsekwentnie rozwinięty przez Stalina, nie pozwala na
demokratyzację; inaczej musiałby zakwestionować swój
dogmat, a zatem i swoją władzę.
Innymi słowy: je\eli mówimy dziś o dwóch państwach
narodu niemieckiego, musimy przyjąć do wiadomości nie
tylko rozdział terytorialny i państwowy, ale tak\e fakt, \e
dwa niemieckie systemy społeczne są nie do pogodzenia.
Mo\na słusznie zapytać, czy w takim razie logiczną
konsekwencją tych rozwa\ań nie jest międzynarodowe
uznanie oraz status zagranicy w stosunkach między
oboma państwami niemieckimi? I po có\ nam tak grozne
w tych stronach pojęcie narodu, skoro ten naród \yje
podzielony na dwa terytoria, państwa i systemy
społeczne?
Wychodzę z zało\enia, \e tradycyjna forma
międzynarodowego uznania, a więc przejście od zasady
podzielonego narodu do zasady stosunków zagranicznych,
mo\e tylko umocnić stan kryzysu w Europie Zrodkowej,
poniewa\ do utajonego konfliktu między blokami dorzuca
przestarzałe myślenie w kategoriach państwa narodowego,
podwaja niemiecki nacjonalizm i usuwa grunt spod nóg
niezbędnej polityce odprę\enia w Europie; albowiem
podwójny nacjonalizm produkuje podwójną niepewność,
podwójne roszczenie do jedności i trwały kryzys w
centrum Europy. Uznanie NRD w myśl prawa
międzynarodowego, czyli rezygnacja z wewnętrznych
stosunków między dwoma państwami niemieckimi,
mogłoby przynieść w konsekwencji wietnamizację
Niemiec. Sprzeciwiają się temu miejmy nadzieję
rozum i interesy narodów sąsiednich. Korea i Wietnam to
przykłady, które nie domagają się naśladowania.
Nale\y raczej oczekiwać, \e dwa państwa niemieckie
ró\niące się od siebie i przeciwstawiające się sobie
nadadzą nowy sens pojęciu narodu, przezwycię\ając jego
tradycyjnie konfliktogenny charakter. Nowe rozumienie
tego pojęcia zakłada jednak przyrost zadań, nie znanych
dawnemu, rozbitemu i nie nadającemu się do restauracji
narodowi.
W swoim dwudziestopunktowym programie kanclerz
zawarł realne dziś zadania, którym podołać mogą tylko
oba państwa niemieckie. Spróbuję nakreślić dalsze
zadania, które wybiegają w przyszłość, a formułowane
dziś wkrótce po Kassel mogą trącić utopizmem.
Jako pierwsze zadanie dwóch państw narodu
niemieckiego wymienię wspólne podsumowanie
najnowszej historii niemieckiej i jej skutków. NRD tak jak
Republika Federalna powstały na miejscu Trzeciej
Rzeszy; \adne z dwóch państw nie mo\e wykręcić się od
tej zobowiązującej dla nich obu konsekwencji. Je\eli
Willy Brandt i Willy Stoph w Erfurcie odwiedzili były
obóz koncentracyjny Buchenwald, a w Kassel pomnik
antyfaszyzmu, było to dwakroć więcej ni\ zwykła rutyna
stosunków dyplomatycznych. W ten sposób obaj politycy
zmuszeni byli bowiem stanąć twarzą w twarz z niemiecką
historią i będą zmuszeni do takiej konfrontacji tak\e w
przyszłości. Nowy naród je\eli chce się jako taki
konsekwentnie pojmować musi przyjąć masę
upadłościową dawnego narodu.
Jako drugie zadanie dwóch państw narodu
niemieckiego wymienię odpowiedzialną współpracę w
dziele skonkretyzowania polityki odprę\enia w Europie
oraz pustego do dziś pojęcia pokojowa koegzystencja".
Republika Federalna oraz NRD, jako partnerzy NATO i
Paktu Warszawskiego, stoją we własnym domu wobec
zadań, które w interesie nowego narodu są zarazem
zadaniami europejskimi. Często deklarowana wola
stopniowego rozbrojenia obu bloków mogłaby zdać
egzamin wstępny w obu państwach niemieckich i w ten
sposób nadać sens nowemu pojęciu narodu.
Trzecim zadaniem co wynika z powy\szego byłaby
współpraca obu państw niemieckich w dziedzinie badań
nad pokojem i konfliktami. Gdzie jeśli nie w Niemczech
znalazłoby się dość okazji, gdzie jeśli nie w Berlinie
byłoby stosowne miejsce, aby tę nowatorską dyscyplinę
naukoową wypróbować i rozwinąć w konfrontacji z
rzeczywistością i jej wcią\ rosnącym potencjałem
konfliktów. Zwłaszcza \e pokój, wojna i konflikt miały
dotychczas odmienne, a nawet przeciwstawne motywacje
z perspektywy komunistycznej i demokratycznej.
Jako czwarte zadanie dla obu państw niemieckich
nasuwa się współpraca w polityce na rzecz rozwoju
[ Pobierz całość w formacie PDF ]