[ Pobierz całość w formacie PDF ]
przyjemności są równe i wprowadził rozró\nienie przyjemności wy\szego i ni\szego
rodzaju)
" rozwinął własną teorię utylitaryzmu, związaną z egoizmem i altruizmem jako dwoma
czynnikami kierującymi ludzkim postępowaniem
" podobnie, jak u większości liberałów, tak i u Milla punktem wyjścia był indywidualizm
(postulował za ochroną interesów jednostek, która jest nadmiernie wchłaniana przez
społeczeństwo)
" w kwestii wolności powtarzał tezy swych poprzedników (jednak\e czynił wyłom w
niewzruszonej zasadzie leseferyzmu mówił, \e wolność sumienia i opinii w praktyce
mo\e prowadzić do naruszenia porządku publicznego, więc nale\y je w rozsądnych
granicach ograniczać; mówił tak\e, \e człowiek wolny powinien świadomie ograniczać
swą wolność tylko w takim stopniu, w jakim ona przeszkadza innym)
" Mill miał świadomość podziałów współczesnego mu społeczeństwa kapitalistycznego
( bogaci vs. biedni )
" państwo powinno, jego zdaniem, chronić interesy jednostek ma działać tam, gdzie
dzieje się krzywda innych (twierdził przy tym jednak, \e nadmierna pomoc socjalna
sprzyja demoralizacji ludzi i większej populacji)
" państwo, którego ambicją jest skutecznie chronić wolność, musi być organizacją silną i
prę\ną, a tak\e bardziej ni\ dotąd aktywną w stosunku do swych obywateli
" Mill występował w obronie interesów ekonomicznych i politycznych warstw
posiadających
" był szczerym demokratą (walczył o powszechne prawa wyborcze, zniesienia
dyskryminacji kobiet)
e) kierunki rozwoju:
" liberalizm w XIX wieku najsilniej oddziaływał na \ycie polityczne i ideowe w USA,
Anglii i Francji
" znajdował on tak\e zwolenników w Europie Zrodkowej i Wschodniej (Niemcy, Rosja,
Polska Hotel Lambert)
" liberalizm był dla mieszczaństwa doktryną trwałą i fundamentalną, choć na arenie
politycznej niezrealizowaną w czystej i nieskazitelnej formie
" doktryna ta odegra ogromną rolę w XX wieku
10. Polska myśl społeczna i polityczna okresu powstań narodowych 1795-1863: (str.
232)
a) cechy polskiego ruchu wyzwoleńczego:
" polska myśl polityczna splatała się z potę\nym ruchem narodowowyzwoleńczym, który
stawiał sobie za cel odzyskanie niepodległości kraju
" u podło\a polskich doktryn tkwiły te\ przeobra\enia gospodarcze, społeczne i polityczne,
jakie od schyłku XVIII wieku dokonywały się na ziemiach polskich
" nastąpiło poszerzenie się społecznej podstawy polskiej myśli społecznej, politycznej i
narodowej (prawie wszystkim zale\ało na niepodległości)
" na ziemie polskie przenikały idee zachodnioeuropejskie
" polscy myśliciele tej doby zadawali sobie następujące pytania:
3) czy warto walczyć o niepodległość?
4) jakie są mo\liwości zrealizowania tego celu?
6) jakie mają być podstawy gospodarczo-społeczne i ustrojowe odrodzonej Polski?
b) doktryny reakcyjne:
" nie stanowiły one trzonu polskiej ideologii okresu rozbiorów (poglądy reakcyjne nie
mogły zyskać szerszego poparcia społecznego)
" animatorami tego nurtu były jednostki wywodzące się z magnaterii i części szlachty
" polscy reakcjoniści poddawali w wątpliwość ideę walki o niepodległość
" pragnęli utrzymać status quo
" głównymi przedstawicielami tej doktryny byli:
1) Henryk Rzewuski: chwalca magnacko-szlacheckiej przeszłości Polski, twierdził, \e
rozbiory ocaliły Polaków od zagłady
3) Kazimierz Krasicki: przedstawiał obszerny projekt rozwiązania sprawy
chłopskiej nadanie chłopom własności u\ytkowej ich dotychczasowych
gospodarstw, utrzymanie poddaństwa i pańszczyzny, mo\liwość usuwania chłopa z
gruntu w sytuacji nie spełniania przez niego swoich powinności
4) Aleksander Wielopolski: zwolennik ugody z caratem, wierzył w restaurację
monarchii absolutnej, uwa\ał, \e społeczeństwo składa się z naturalnych,
organicznych grup, przeciwny idei powstań, wysuwał koncepcje parlamentu
stanowego
c) nurt liberalny:
" idea liberalizmu na ziemiach polskich zyskała o wiele większą przychylność, ani\eli nurt
reakcyjny, ale nie dość du\ą, aby odegrała powa\niejszą rolę
" polscy liberałowie pragnęli zastąpienia panowania szlachty panowaniem bur\uazji
" polski obóz liberalny był chwiejny, przez co nara\ony na ataki z wszystkich stron
" jego poglądy nie odbiegały od poglądów liberałów z innych krajów europejskich
" przedstawiciele liberalizmu polskiego:
2) Towarzystwo Republikanów Polskich: zało\one w 1798 r., dą\yło do odzyskania
niepodległości, utworzenia demokratycznej republiki, jego przedstawiciele
opowiadali się za suwerenną władzą (cenzus majątkowy, przyznawali chłopom
wolność, ale bez własności ziemi)
3) partia kaliska: jej twórcami byli bracia Niemojowscy, którzy pozostawali pod
du\ym wpływem francuskich doktrynerów okresu Restauracji, opowiadali się za
monarchią konstytucyjną, stojącą na stra\y własności prywatnej, wolności osobistej,
wolności słowa, itd. Partia kaliska odegrała pozytywną rolę w krzewieniu ideologii
kapitalizmu, natomiast słabą jej stroną była rezygnacja z programu
niepodległościowego oraz dą\enie do wzmocnienia więzi z Rosją.
6) Jan śukowski: członek Wolnych Polaków, dał on szeroką odpowiedz na temat
[ Pobierz całość w formacie PDF ]