[ Pobierz całość w formacie PDF ]
przeszkody utrudniające jego partnerom porozumiewanie się w kwestiach, które wspólnie do-
strzegają. Samo wyłonienie puli takich problemów, jak pamiętamy, było tu dosyć łatwe.
Najpierw jedna uwaga ogólna. Po analizie odpowiedzi na pytania, dotyczące problemów
środowisk lokalnych wg typów powiatów, okazało się, iż niezależnie od wskazników roz-
woju cywilizacyjnego, postrzeganie tych problemów jest bardzo podobne, a różnic między
typami niewiele. Co to oznacza naszym zdaniem? Otóż jest to niezmiernie ciekawy wynik,
mówiący m.in. o skuteczności mediów, przede wszystkim telewizji, które narzucają, zwy-
kle katastroficzną, wizję takich zjawisk jak bezrobocie. Bowiem, niezależnie od tego, czy
w danym typie środowiska lokalnego stopa bezrobocia jest niska, czy wysoka, boją się go
powszechnie dorośli, nie boi się zaś młodzież, która okazuje się bardziej odporna na prze-
kaz medialny oraz instynktownie wyczuwając rosnące możliwości myśli raczej o tym,
jak je wykorzystywać dla siebie.
Ponadto, i to wydaje się nam jeszcze ważniejsze, wynik ten można zinterpretować jako po-
kazujący swego rodzaju przebudzenie się aktywności społecznej i powrót po latach stagna-
cji do trendu modernizacyjnego. Niewątpliwie przystąpienie Polski do Unii Europejskiej ma
wielkie znaczenie jako czynnik wzmacniający realnie impulsy modernizacyjne. Pojawiają się
tutaj zatem znów możliwości rozbudowywania kapitału społecznego, jednakże jeśli chodzi
o to, by młodzież także go posiadała muszą najpierw zostać zniesione uwidocznione w na-
szych badaniach bariery.
Przyjrzyjmy się serii wykresów, które pokazują percepcję problemów w poszczególnych ty-
pach środowisk lokalnych. Komentarz odnosi się tu tylko do niewielu cech charakterystycz-
nych dla danego typu (jeśli w ogóle się one pojawiły).
Typ I wielkomiejski
Wykres 5. Problemy miejscowości typ I.
90
80
77
80
70
64
56
60
55
49 48
50
42
39
40
34
28
30
20
20
13
8
10
bezrobocie czas wolny stosunki infrastruktura uzależnienia bieda przestępczość
międzyludzkie
dorośli młodzież
57
Zauważmy, iż w tym typie miejskim największe problemy młodzieży to infrastruktura (tu
przejawia się wspomniany wyżej impuls modernizacyjny) oraz przestępczość i uzależnienia. Są
to typowe problemy wielkich, nowoczesnych aglomeracji miejskich. Główne różnice mental-
nego nastawienia do życia pomiędzy młodzieżą a otaczającymi ją tzw. znaczącymi innymi po-
legają na tym, że dorośli pragną mieć pracę, bezpieczeństwo i ogólnie chcą, żeby było miło,
żeby młodzież była grzeczniejsza i mniej rozwichrzona , gdy tymczsem młodzież chciałaby
żyć nowocześnie, bezpiecznie i zgodnie z obecną modą na zdrowy styl życia bez nałogów.
Wykres 6. Problemy młodzieży typ I.
70
58
60
51
48
50
44
44
41
40
39
40
25
30
23
20
12
7 7 7 7
10
4
bezrobocie czas wolny stosunki infrastruktura uzależnienia bieda przestępczość polityka
międzyludzkie lokalna
dorośli młodzież
W tego rodzaju środowiskach jak pokazują to oba powyższe wykresy zarazem najwięk-
sze trudności we wzajemnym rozumieniu się, które jest podstawą dialogu, mogą dotyczyć
takich problemów społeczności, jak bezrobocie (różnica opinii 47%)53, infrastruktura (38%),
stosunek obu grup do przestępczości (29%) i biedy (26%) na ten ostatni problem w miastach
młodzi ludzie są tu znacznie mniej wrażliwi niż dorośli.
Jeśli chodzi o problemy młodzieży, to największe różnice poglądów dotyczą w tym wypadku
kwestii zagrożenia młodzieży bezrobociem (44%), stosunków międzyludzkich (37%) i znów
biedy (32%). Zauważmy, że tu różnica jest jeszcze większa niż wtedy, gdy bieda jest widziana
jako problem miasta. Co tym razem mogłoby świadczyć o resentymentowym traktowaniu bie-
dy przez część młodzieży, jeśli jednak dorośli Znaczący inni mają do rozwiązywania tego
problemu stosunek klasycznie charytatywny, dialog nie będzie tu w ogóle możliwy, a resenty-
ment młodzieży nabierze cech frustacji i agresji. Tu widać, jak bardzo dyskurs o biedzie zależy
właśnie od przygotowania merytorycznego, taktu i delikatności dorosłych. Nieco mniejsza róż-
nica pojawia się, gdy infrastruktura jest postrzegana jako problem młodzieży (28%).
Problem czasu wolnego jest tu widziany podobnie przez młodzież i dorosłych i nie jest tak
dolegliwy, jak w kolejnym typie.
53
Przyjęliśmy tutaj arbitralną oczywiście, ale jakąś trzeba było określić miarę różnic w poglądach;
trudności w dyskursie będą większe, jeśli różnice przekraczają 20 punktów procentowych.
58
Wykres 7. Kto rozwiązuje problemy typ I.
57
60
50
42
40
27
30
23
17
20
14
10 9
8
6
10
gmina szkoła policja władza centralna rodzina
dorośli młodzież
Duże różnice w opiniach wystąpiły także w ocenach dwóch podmiotów, mających rozwiązy-
wać lokalne problemy; dość trudno jest uzgodnić opinie na temat samorządu lokalnego (40%)
i szkoły (32%). Jak pokazuje następny wykres, w opiniach na temat kto powinien rozwiązywać
problemy tylko rola gminy okazała się względnie kontrowersyjna (28%).
Wykres 8. Kto powinien rozwiązywać problemy typ I.
65
70
60
50
37 36
40
33 33
29
25
30
21
14
20
8
10
gmina szkoła policja władza centralna rodzina
dorośli młodzież
59
Typ II awansujący
Wykres 9. Problemy miejscowości typ II.
100
89
90
80
72
66
70
58 56
60
45 49
50
41
40
23 26
30
14 15 13 12
20
11
5
10
bezrobocie czas wolny stosunki infrastruktura uzależnienia bieda przestępczość polityka
międzyludzkie lokalna
dorośli młodzież
Tu różnice nastawień i preferencji w wyborach zasad organizujących style życia obu grup
polegają na tym, że dorośli chcą mieć pracę i paradoksalnie rzecz biorąc nie mieć czasu
wolnego, bo problemem jest, ich zdaniem, w tego typu miejscach sensowne jego zagospoda-
rowanie (dotyczy to w niewiele mniejszym stopniu także czasu wolnego młodzieży). Młodzież
natomiast głównie boi się tam uzależnień i przestępczości. Inne nasze badania pokazały, że
wbrew pozorom to nie agresywnych rówieśników młodzi ludzie obawiają się najbardziej,
tylko sfrustrowanych, nietrzezwych i niebezpiecznych dorosłych. Jednakże stosunki między-
ludzkie (międzygeneracyjne) nie są tu większym problemem, bo cele, kapitał kulturowy i po-
łożenie obu grup są podobne.
Wykres 10. Problemy młodzieży typ II.
80
73
65
70
59
60
50
38
38 36 40
40
27
30
22
20
13
11
9
8 8
6
10
3
bezrobocie czas wolny stosunki infrastruktura uzależnienia bieda przestępczość polityka
międzyludzkie lokalna
dorośli młodzież
[ Pobierz całość w formacie PDF ]