[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wymieniony książę nie był udzielił pomocy z własnej
szkatuły. Nie brakło zaś w tymże klasztorze Bożej
łaskawości za życia tego opata, dzięki któremu
zwiększaniem pomocy
uczyniła [ona] klasztor obfitującyo w nadmiarze we
wszystkie dobra. Tenże opat księgi, których z wy-
50
jątkiem słowiańskich nie znalazł w powierzonym
sobie miejscu, sam, nocą i dniem niezmiernym trudem
spisywał, niektóre kupił, do pisania niektórych spro-
wadził pisarzy i wszystkimi sposobami nabywał. Zwią-
tynię odnowił dachem i innymi ozdobami. Na wieki
zatwierdził przez nakazy i niewzruszone wyroki książąt
uposażenia nabyte autorytetem swoich poprzedników i
przez siebie powiększone, to jest domy, posiadłości,
niewolników, wyzwoleńców, tych, którzy się
ofiarowali51, służących, służebne, ziemie i winnice, lasy z
górami i równinami, wodami i rozlewami wód i
rybnikami. Zaprawdę, przodował on dziełem rąk pracując
ponad siły, najbardziej oddany sadzeniu i pielęgnowaniu
winnic i w ogóle najbaczniejszy na wszystkie sprawy
klasztoru, godnym podziwu umysłem rozważając zawsze,
co napisał przedziwny ojciec: Próżniactwo jest
nieprzyjacielem duszy" 52. Całe ży-
50
Ze wzmianki tej wynika, że zniszczenie i rozproszenie ksiąg
słowiańskich nie nastąpiło gwałtownie w chwili wypędzania
mnichów słowiańskich, lecz pózniej, po objęciu opactwa przez
Dytharda.
61
Offertos tłumaczę: tych, którzy się ofiarowali". Z wydań
czeskich tę partię Kroniki Sazawskiej tłumaczy tylko Tomek (FRB
II, 253): podane". Tłumacz niemiecki Grandaur (65) użył słowa
Dargebrachte", wyjaśniając w przypisie: tacy, którzy swoją
majętność i swoją osobę dobrowolnie ofiarowali klasztorowi. Jest
to niewola jako wynik dobrowolnego oddania się w niewolę"
(Dąbkowski, I, 120; C.d. 1/2, 678, przyp. 1).
52
Cytat z Kasjodora Institutiones, X, 14, 20. Znajomość
Kasjodora, choćby z jakiegoś kompendium podręcznikowego,
dobrze świadczy o szkolnym przygotowaniu Mnicha Sazaw-
skiego.
cie za niemiłego miał tego brata, który czynił się nie-
udolnym do nakazanej pracy i tępym ociężałością
mówiąc, że jest to jakby występek bałwochwalstwa 53 nie
chcieć się poddać posłuszeństwu. Jak długo żył, dodawał
otuchy, obejmując dobrą wolą wszystkich braci; żyjąc
pobożnie wśród nich jak ojciec z synami wabił ich do
królestwa niebieskiego jak orzeł latając wabi do lotu
54
swoje pisklęta . Zaprawdę, w nim dopóki żył
55
wypełniła się odmiana prawicą Najwyższego . Na
ostatek, wchodzącemu już w dojrzały wiek, zesłał Bóg
karę choroby na jego członki, jak sam sobie życzył,
ponieważ Pan doświadcza, kogo miłuje 56; stąd utrudzany
był nocą i dniem nadmiernymi boleściami wnętrzności,
dopóki nie wstąpił na drogę wszelkiego ciała57, 18
grudnia. Rządził zaś tym
53
Reminiscencja z Pierwszej Ks. Królów 15, 23 w Wulgacie, a w
układzie tłumaczenia z hebrajskiego z Pierwszej Ks. Samuela 15,
23: gdyż pycha jest grzechem jak czary, a upór jest przestępstwem
jak bałwochwalstwo. Ponieważ odrzuciłeś słowo Jahwe, pozbawia
cię On królowania".
54
Parafraza 32, 11 Ks. Powtórzonego Prawa (Deuteronomium):
Jak orzeł, gdy czuwa nad gniazdem, gdy unosi się nad pisklętami,
tak On rozpostarł skrzydła i wziął Izraela, na swoich nosił go
piórach".
55
Parafraza wersetu 11 w Psalmie 76 w Wulgacie, a w Psalmie
77 w układzie tłum. z hebrajskiego: I rzekłem: to mym ukojeniem,
że prawica Najwyższego może się odmienić".
56
Reminiscencja z Ks. Przysłów 3, 12: Jahwe doświadcza
bowiem tego, kogo miłuje, jak ojciec syna, w którym ma upo-
dobanie".
57
Reminiscencje z kilku miejsc Pisma Zw.: Ks. Rodzaju 6, 13:
rzekł Bóg do Noego: Położę kres istnieniu wszelkiego ciała"; Ks.
Jozuego 23, 14: Oto ja odchodzę dziś w drogę [ku której zmierza]
wszystko, co ziemskie"; Pierwsza Ks. Królów (w Wulgacie Trzecia
Ks. Królów) 2, l - 2: 1. Gdy dni Dawida
klasztorem 37 lat, 9 miesięcy, 11 dni58. W tym samym
roku.
VII
Kosmas 321/8; (1099) W 75r 23 i Dr. 41r I 32 (Br.
167/16 i 34e), po słowach: czyń z radą, dodają: a po
fakcie nie będziesz żałował.
Kosmas 322/19; (1099) W 76r 2 i Dr. 41r II 32 słabo
czytel. (Br. 168/21 i 37k) po słowie: Kościoła, zamiast:
na życzenie księcia, podają: do pałacu księcia.
XIII
Kosmas 327/28 - 29; (1100) W 78r 19 i Dr. 42r II 21
słabo czytel. (Br. 171/11 i 35b) po słowie: książę, za-
miast: rzekł do jednego myśliwego, który, podają: rzekł
do jednego, który.
XXII
Kosmas 346/10; (1108) W 85r 7 - 8 i Dr. 45r 1/19 - 20
(Br. 188/16 i 30b) po słowie: synka, dodają: imieniem
Wacław 59.
przybliżyły się ku śmierci, polecił Salomonowi, synowi swojemu,
mówiąc. 2. Ja wstępuję na drogę [która jest przeznaczeniem] całej
ziemi".
58
Licząc od dnia wyświęcenia na opata przez bpa Kosmasa, tj.
od 8 III 1097.
59
Według domniemania Novotneho był to jeden syn
dwojga imion Wacław Henryk (Kosmas 346, przyp. 17).
XXX
Kosmas 361/15; (1109) W 90v 8 i Dr. 47r II 21 (Br.
199/27 - 28 i 37e) po słowie: Wyszehrad, opuszczają: i
wszystkie drogi naokoło obsadzili strażami.
Kosmas 362/21; (1109) W 91r 10 i Dr. 47v I 17 słabo
czytel. (Br. 201/4 d 33c) po słowach: świętą Marię, do-
dają: i świętego Wacława.
XLII
Kosmas 382/4; (1116) W 98r 3 - 4 i Dr. 50r II 26 - 27
(Br. 217/7 i 22 - 24) po słowach: rozszarpał tłum, dodają:
W tym samym roku
Kiedy Herman słynie na biskupstwie praskim,
Do kapłaństwa Sylwester jest wywyższony.
XLIII
Kosmas 382/14-17; (1117) W 98r 11 i Dr. 50r II 34-35
(Br. 217/15-17 i 25-27) po słowach: W tym samym roku,
opuszczają wzmiankę o śmierci Bożeciechy60:
Wszelakich doświadczeń moich towarzyszka nierozłączna
Bożeciecha umarła dwudziestego trzeciego stycznia.
60
Cały wiek po ostrych zarządzeniach papieża Grzegorza VII,
nakazujących duchownym zachowanie celibatu, kronikarz nie mógł
pozostawić wzmianki świadczącej, że wysokiej rangi duchowny,
dziekan kapituły praskiej, był żonaty.
Podobnież w tym roku, przy wiecznym królowaniu,
podając: przy woli, wszechmocy i przy wiecznym
królowaniu.
XLIV
Kosmas 384/14; (1118) W 98v 8 i Dr. 50v I 24 (Br.
219/2 i 32a) po słowie: powódz, dodają: w Czechach 61.
XLVII
Kosmas 386/13-16; (1121) W 99r 7 i Dr. 50v II 17 (Br.
220/5-7 i 22-23) po słowach: kwiecień i maj, opuszczają:
W tym samym roku książę Władysław odbudował gród
Donin, podobnie i gród Podivin, który położony jest na
Morawach, niżej rzeki Svratka.
XLVIII
Kosmas 386/20 - 23; (1121) W 99r 10 i Dr. 50v II 20
(Br. 220/10 - 12 d 26b) po słowach: Bela nad [rzeką]
Radbuzou, opuszczają: Gdy o tym usłyszał książę, wziął
trzy poczty z wybranych rycerzy [i] nagle i
niespodziewanie nacierając zdobył gród.
L
Kosmas 390/8 - 11; (1122) W 100r 18 i Dr. 51r II/14
(Br. 223/5 - 7 i 22a) po słowach: W tym samym roku,
opuszczają: w miesiącu marcu wrócił komes
61
Powódz ta objęła również Polskę (Kosmas 385, przyp. 46).
[ Pobierz całość w formacie PDF ]